Wat kan een mens gelukkig zijn met een lap grond. Kijk naar Paulus Frumau. ´Als ik hier kom, voelt het goed. Dit is rijkdom, dit is geluk! Daarvoor hoef ik niet 1000 kilometer te reizen. Vanaf Rasquert is het 3,5 kilometer fietsen.´
Bijna dagelijks fietst Paulus na het middageten naar zijn idylle aan de Kruisweg in Den Andel om een paar uurtjes te tuinieren.
Paulus (bijna 75) en zijn vrouw Ko (75) zijn nog altijd onwijs blij met hun aankoop in 1980. Hij verbouwt op het perceel van 2000 vierkante meter groenten, heeft er een bloementuin en de fruitbomen staan jaarlijks garant voor enorme hoeveelheden fruit.
Er staat een bijenhotel, valken weten het nestkastje te vinden dat Paulus voor ze timmerde. Gif is uit den boze. Slakken, mollen en woelratten hebben niets van Paulus te vrezen. ´Ik bestrijd niets.´
´We eten het hele jaar van onze tuin. Een doodenkele keer kopen we in de winter bloemkool, broccoli en witlof´, zegt Ko, die deze middag koffiedrinkt met Paulus en courgettes, augurken en bonen plukt.
Paulus: ´Ko houdt vooral van het oogsten van de groenten en het fruit om er daarna lekkere dingen van te maken.´ Maar minstens zoveel houdt zij van fietsen. Zij gaat nooit rechtstreeks naar de tuin, altijd met een flinke omweg om zoveel mogelijk kilometers te maken.
De kilometervreter begint te lachen. ´Mijn racefiets is al verzegd. Mijn jongste kleinzoon zat een keer bij me achterop. Hij slaat me op de rug en zegt: oma, als je dood bent, mag ik dan je racefiets? Goed jongen, als ik hem niet meer gebruik en jouw benen lang genoeg zijn, krijg jij mijn fiets. Maar ik wil nog lang niet dood hoor.´
Paulus: ´Sindsdien pakken we soms zijn been, meten het op en zeggen: nog niet lang genoeg!´
In de tuin staat een 50 jaar oude caravan. ´We hebben hem dertig jaar geleden gekocht als afdankertje. Je mocht er niet eens de weg meer mee op. Jarenlang heb ik hem gebruikt voor mijn gereedschap totdat ik de caravan eens goed bekeek. Wat een leuk wagentje! Vervolgens heb ik hem opgeknapt.´
´Het fijne is dat je hier de avond hebt. Als we hier samen zijn, stoppen we om een uur of negen, steken een vuurtje aan, drinken een kopje thee, staren over de velden en mijmeren wat. ´
In 1980 was er alleen maar weiland aan de Kruisweg, inmiddels staan er huizen met daartussen het perceel van Paulus en Ko. Zij wonen met veel plezier in Rasquert en hebben er nooit willen bouwen.
Maar even een rondleidinkje, langs de tientallen groentes, en aardappelen. Paulus weet er veel over te vertellen. Zo ook over zijn favoriete aardappelras, Levante. ´Waanzinnig, één plant geeft wel 30 aardappelen, een halve emmer vol. Komt natuurlijk ook door de fantastische zavelgrond die we in Den Andel hebben.´
´De aankoop van deze grond heeft mijn leven bepaald. Omdat ik het heb, moest ik er wat mee. Mijn vader was een verwoed moestuinder. Op mijn 25ste ben ik er in Delft mee begonnen.´
´Een deel van mijn gereedschap heb ik van mijn vader geërfd en is zeker 80 jaar oud. De schoffel heeft mijn vader in de oorlog zelf gemaakt, zelfs de steel is nog authentiek.´
Eerder verscheen op mijnhogeland.nl:
Paulus de bouwer heeft gevoel voor het juiste moment
mijnhogeland.nl/2020/07/24/28744/