Jong waren ze – hij 26, zij 19 – toen ze de supermarkt overnamen van Jan en Pie Ozinga. Inmiddels zijn Hille en Helga Bergstra bezig aan hun 35ste jaar in Zoutkamp. ´Het is een heel end, maar het gaat vanzelf. De jaren vliegen voorbij.´
De 35ste zomer en herfst in Zoutkamp hebben ze achter de rug, in juni 1989 lieten ze IJlst achter zich, het Friese stadje waar beiden geboren en getogen zijn. Ze voelden zich snel thuis in het vissersdorp.
Helga: ´In het begin was het wel even de kat uit de boom kijken, ook voor de Zoutkampers. Als vreemde moet je je eerst bewijzen. Wie ben je, wat kom je hier doen. En je moet vooral niet bang zijn en een weerwoord hebben. Mensen uit het dorp die nog altijd onze vrienden zijn hebben ons wegwijs gemaakt. Het was een mooie tijd, Zoutkamp was en is echt uniek.´
Met zeven parttimers en een flink aantal weekendhulpen en zomerkrachten runnen ze de Spar aan de Dorpsstraat. Onder leiding van Hille en Helga werd de Spar in 1989 een Meermarkt. In 2008 keerde de Spar-formule terug. ´In al die jaren hebben we diverse keren uitgebreid en gerestyled. Je moet meegaan met de tijd. De grootste uitbreiding was in 2006 toen het dorpscentrum op de schop ging.´
De Spar is de enige supermarkt in Zoutkamp en trekt ook klandizie uit Lauwerzijl, Vierhuizen, Houwerzijl, Niekerk en Lauwersoog.
´Een deel van de Zoutkampers winkelt trouw bij ons. Maar natuurlijk weten de mensen de Aldi en Jumbo in Leens ook te vinden. Of ze gaan net als vroeger naar Grijpskerk of Kollum.´
´De Spar moet het vooral hebben van de dagelijkse boodschappen. De formule is niet gericht op kelderboodschappen, daarvoor zijn we iets te duur. Maar we moeten wel over een uitgebreid assortiment beschikken. Gelukkig hebben we daar de vrije hand in. We werken met regionale leveranciers van vlees, groente, brood en bloemen. Verder beschikken we over het postagentschap, slijterij ´t Meulendiekje en verkopen we UAD-medicijnen (UAD staat voor uitsluitend apotheek en drogist).´
´We noemen ons een servicesupermarkt. We kunnen snel schakelen. Als mensen bijvoorbeeld vlees bestellen voor een barbecue, dan hebben we dat binnen enkele uren. Online-bestellingen kunnen we snel verwerken. Mensen bellen ook nog gewoon het lijstje door. De bezorging is gratis, bij ons is bijna alles mogelijk. Dat is onze kracht.´
´We zijn een gezellige, sfeervolle winkel. Wij kennen de klanten en noemen elkaar bij de voornaam. We maken echt deel uit van de gemeenschap. Lief en leed wordt gedeeld. Altijd is er tijd voor een praatje en een geintje. Een beetje ouwehoeren hoort erbij.´
´Het leuke is dat Zoutkamp geen standaarddorp is. Je hebt de visserij en alles wat daarin verwant is, Defensie met zijn oefeningen en de grote stroom toeristen bij zomerdag. Het zijn de kwartjes onder de dubbeltjes. Zonder toeristen zouden wij niet in deze grootte kunnen bestaan, daarvoor is het dorp met 1200 inwoners te klein.´
Een bizarre periode maakten ze vorig jaar mee. In september 2022 opende voor een halfjaar een noodopvang voor asielzoekers in de Marnewaard. Met de problemen die de supermarkteigenaren ondervonden, haalden ze de landelijke media.
´Het ging mis toen in de derde week het aantal asielzoekers van 150 naar ruim 600 ging. ´s Morgens en ´s middags wandelden ze in groepen naar onze supermarkt. Lak hadden de meeste veiligelanders aan regels en voor vrouwen toonden ze geen greintje respect. Diefstal was aan de orde van de dag. Het gaf veel onrust, onder de klanten en ons personeel. Het liep ons over de schoenen.´
Hun dochter Minke kon het begin oktober 2022 niet langer aanzien. Ze riep de instanties op hun verantwoordelijkheid te nemen. Haar noodkreet op Facebook – onder het kopje ´Meer dan TROTS op mijn ouders!´ – werd honderden keren gedeeld. En had het gewenste resultaat.
Helga zegt dat door het pakket aan maatregelen de druk in de winkel met zeker 80 procent afnam. ´Samen met alle partijen hebben we gezorgd voor een werkzame situatie met meer toezicht en de opening van een winkeltje op de opvanglocatie.´
Een pluim deelt ze uit aan burgemeester Henk Jan Bolding, met wie ze uitstekend contact hadden.
Hille schuift aan, om binnen tien minuten weggeroepen te worden. ´We hebben het overleefd. Het was een leerzame en stressvolle tijd. Zoutkamp is veel te klein voor zo´n grootschalige opvang. Dit verdient geen herhaling, hoewel ik er niet helemaal zeker van ben dat dat niet gebeurt. De problemen bij de opvang in Ter Apel zijn nog levensgroot.´
Zelf hielden Hille en Helga zich stil op Facebook. ´Pas toen het voorbij was hebben we een bedankje geplaatst, bedoeld voor iedereen die ons gesteund heeft.´
Hille is 61, hij moet nog enkele jaren tot zijn pensioen
Genoeg over die periode, Hille en Helga gaan vrolijk door. Stoppen is er voorlopig niet bij. Helga: ´Hille is 61, hij moet nog enkele jaren tot zijn pensioen. Een opvolger hebben we niet. Onze dochters zijn andere dingen gaan doen. Minke zit in de kinderopvang, Suzanne werkt op Gran Canaria in de horeca. Eigenlijk zouden we nog één keer moeten restylen en verduurzamen. Gaan wij dat nog doen of een kroonprins die de zaak te zijner tijd overneemt?´
Spar Bergstra is zeven dagen in de week geopend. ´Ik ben de werker, zij de denker´, vat Hille de taakverdeling lachend samen. Hij verwerkt de goederenstroom, doet de bezorging en is dagelijks op de winkelvloer te vinden. Helga bemoeit zich meer met de versafdeling, leveranciers, planning en administratie. De dagelijkse leiding voeren ze samen.
En gaan ze in de toekomst terug naar Friesland? Helga: ´We hebben nog geen idee. Terug naar IJlst hoeft wat ons betreft niet. We zijn hier ingeburgerd en sluiten zeker niet uit dat we in Zoutkamp blijven. We wonen boven de zaak, dus we zullen dan moeten verhuizen om afstand te nemen en de nieuwe eigenaren niet voor de voeten te lopen.´
Merken de klanten nog iets van het jubileum? ´Ja, met 25 jaar hadden we leuke acties. We moeten nog bedenken wat we dit keer precies gaan doen. We hebben nog even, tot 26 juni.´