Dat mag je toch wel een bijzondere hobby noemen: oud-basisschoolleraar Haaie Spoelstra (62) bouwt oude draaischijftelefoons om tot Wonderfoons. De Warffumer met Friese roots is de grens van 500 Wonderfoons zelfs gepasseerd. ´Ik ben er niet de hele dag fysiek mee bezig, in gedachten wel.´
Maar wat is een Wonderfoon? ´Het is een soort mini-jukebox. Mensen draaien de kiesschijf en horen vervolgens door de hoorn een liedje.´
´In een Wonderfoon zitten dertig liedjes geprogrammeerd, op een sd-kaartje. De volgorde en het geluidsniveau kun je zelf bepalen, er zit een handleiding bij. De opdrachtgevers, zowel verpleeghuizen als particulieren, kiezen welke nummers ze erop willen.´
´Dat varieert, van oude Nederlandstalige nummers van vroeger, van artiesten als Dorus, Rita Corita en Willeke Alberti, tot schlagers en christelijke muziek. De Beatles en André Rieu zijn ook populair. Iemand vroeg laatst om de dienst van haar overleden man erop te zetten. Doen we: u vraagt, wij draaien.´
Zijn partner Heleen Kolenbrander, geboren en getogen in Warffum, neemt hem veel werk uit handen door de administratie te doen. Heleen (62): ´Het idee bestond al, de Nijmeegse ICT´er en uitvinder Leo Willems is ermee begonnen. Die zag een oude telefoon en dacht: daar kan ik wel wat mee. In 2019 zag ik een oproep voor oude telefoons. We hadden zo´n telefoon van mijn moeder en ik zei tegen Haaie: kun jij dat zelf niet doen? Dat is hartstikke leuk. We zijn gaan googelen en zo is het balletje gaan rollen.´
In de eerste Wonderfoon van Warffumer bodem ging flink wat tijd zitten. Haaie:´Na een week ploeteren was het ding nog niet klaar. Dat kwam vooral doordat de Wonderfoon nog niet geprogrammeerd was. Uiteindelijk is het mij met hulp van mensen van www.wonderfoon.eu gelukt. Inmiddels leveren zij mij complete setjes voor in het toestel. Nu ben ik inclusief reinigen, ombouwen en de muziek erop zetten een uur bezig voor één Wonderfoon. Ik zou het bijna blindelings kunnen doen.´
De oude draaischijftelefoons zijn herkenbaar voor oudere mensen met geheugenproblemen. En datzelfde geldt voor de liedjes van vroeger. Heleen, die in de verpleeghuiszorg heeft gewerkt: ´Zo´n Wonderfoon kan ouderen activeren maar ook rust geven. Bij de aflossing van het personeel in een tehuis ontstaat bijvoorbeeld soms onrust bij de bewoners. Ze pakken dan hun tas en willen ook naar huis. De Wonderfoon kan dan heel praktisch zijn.´
´Je ziet mensen er blij van worden. Ze zingen of neuriën en bewegen mee. We krijgen geregeld leuke filmpjes toegestuurd. Dan zie je wat het positieve effect van de Wonderfoon is. Ja, de reacties zijn altijd hartverwarmend. Je komt uit de zorg, je weet hoe verdrietig het is als mensen dementerend worden.´
We doen het uit hobby
Inmiddels heeft Haaie op verzoek het eerste druktoestel omgebouwd tot Wonderfoon. ´De moeder van de opdrachtgever had nooit met draaischijftoestellen gewerkt. Zo zie je langzamerhand een verschuiving. Inmiddels heb ik een tweede opdracht voor een druktoestel.´
De oude telefoontoestellen komen vooral via Marktplaats en kringloopwinkels terecht aan de Westervalge in Warffum. Haaie en Heleen vragen de kostprijs voor een Wonderfoon. ´We doen het uit hobby.´
´In december 2019 zijn we begonnen. Vooral 2020 was een superdruk jaar. Het is nu een stuk rustiger. Maar dat is ook goed. We hebben genoeg hobby´s, we vervelen ons geen dag. Maar ik moet er zo meteen toch even mee bezig. Een koperen Wonderfoon is retour gekomen. Die blijft hangen op een nummer van de Beatles. Moet ik vandaag nog even fiksen.´
Het zijn vooral kinderen die voor pa of moe een Wonderfoon bestellen. En dat leidt soms tot bijzondere opdrachten.
´Vorige week zocht iemand specifiek naar een eeuwenoud Fries liedje: n Deinum stiet in sipel op ´e toer. Zijn moeder houdt van het liedje dat ze als kind vaak hoorde en wordt er vrolijk van. De tekst kon ik na een zoektocht op internet vinden, de muziek helaas niet. Ik heb mijn gitaar gepakt en heb het zelf ingezongen. Voor het eerst hoor. De familie is er erg content mee.´
Meer info is te vinden op de Facebookpagina Wonderfoon (van Haaie Spoelstra). Ook op Marktplaats en Marketplace vertellen ze over hun hobby. Haaie en Heleen zijn te bereiken via mail (haaiespoelstra1959@hotmail.com of h.kolenbrander@online.nl) of via telefoonnummer 06 49798213.