Door zijn verrekijker tuurt Peter Kruijt (62) uit Sauwerd over het grasland bij Garnwerd. Hij telt vogels.
Normaal gesproken was Peter waarschijnlijk al thuis geweest. Zijn nieuwe fiets staat 2 kilometer verderop, met een ketting vastgeketend aan een boom. ´Hij stond op de standaard in de berm. Plotseling viel die om. Lekke achterband. Ik ben nu op weg naar huis om mijn auto met fietsendrager op te halen.´ Balen? ´Nee hoor, het is geen straf om door dit prachtige gebied te lopen.´
Hij test vandaag zijn verrekijker, een Swarovski. ´De Rolls Royce onder de kijkers. Deze gebruikte kost al 1400 euro. Deze is zoveel beter dan de oude. Meer licht in het centrum waar je kijkt, een rustig beeld, geen vervuiling en verkleuring rond objecten. Ik zie méér vogels. Een wereld van verschil met wat ik had.´
Als klein jongetje ging ik vaak met mijn vader mee
Vogels vliegen over. Peter komt onmiddellijk in actie. Maar het gaat niet geheel naar wens. ´Ik moet nog leren sneller te schakelen. Bovendien moet je dit in je eentje doen.´ Na pakweg 15 seconden: ´Het zijn er 120… stel ik vast. Grauwe ganzen. Het kunnen 112 zijn, maar ook 127.´
Hij is er stil van. ´Als de lucht vol is met vogels… als dat je niks doet, ben je wel ver van de echte wereld geraakt.´
Peter heeft zijn hobby niet van een vreemde. ´Mijn vader was veldbioloog, als klein jongetje ging ik vaak met hem mee. Hij deed veldwerk op het Fochteloërveen.´
´Vogels zijn fascinerend. Zes weken geleden zat het hier ´s ochtends helemaal vol met wel 2000 goudplevieren. Anderhalve uur later kwam ik terug en waren ze gevlogen. Er zat geen één meer.´
De vogelaar heeft er tijd voor, was twee jaar postbode maar is gestopt met bezorgen. Hij is natuurgids en betrokken bij een project op de Hanzehogeschool om paddenstoelen op koffiedik te kweken. Die activiteiten liggen stil door corona.
´Samen met twee anderen wil ik een coöperatie op te richten voor circulaire productie van bouwmaterialen. We willen andere bedrijven leren die te produceren. Zelf worden we geen producent. Als we daarvoor een beloning krijgen, ben ik heel tevreden. Mijn boterham komt binnen tot mijn AOW, maar ik wil er graag roomboter op.´
De Rolls Royce onder de kijkers
´Het gaat slecht met de natuur en vogelstand, maar ik ben opgehouden er boos over te worden. Even verderop heb je een perceel met alleen prachtig groen eiwitrijk raaigras. Geweldig voor koeien, maar je ziet er alleen kraaien, meeuwen en reigers. Voor de andere vogels valt er niks te halen. Een zorgelijke ontwikkeling.´
´Het goede nieuws is dat steeds meer boeren, ook hier op het Hogeland, overschakelen op een natuurinclusieve bedrijfsvoering. Op hun land zie je veel meer vogelsoorten. Zoals Ede al zong: t Het nog nooit, nog nooit zo donker west, of t wer altied wel weer licht. Het is niet alleen kommer en kwel.´
Ik schrijf verhalen van exact 500 woorden
´De aantallen vogels vallen mij in deze omgeving sowieso niet tegen. Op een slechte dag tel ik 15 soorten en 100 vogels. Op een goede dag zijn er 20, 30 soorten en tussen de 1000 en 2000 vogels. Bij Aduarderzijl telde ik vanmorgen 34 soorten en 700 vogels in een blok van 1 kilometer. Op de plek waar we nu staan, zit ik op 18 soorten en 426 vogels. Overvliegende vogels tellen ook mee.´
´Er wordt gezegd dat er meer vogels zijn door corona. Dat is onzin. Mensen zien ze nu voor het eerst omdat ze thuiswerken of meer wandelen en fietsen. En minder vaak op vakantie gaan naar Verweggistan.´
Voor Natuurmonumenten telt Peter broedvogels in de Onlanden (bij Peize) en voor Staatsbosbeheer in het Drents-Friese Wold. ´Je krijgt een gebied toegewezen – een plot – en telt de broedvogels. Tussen eind maart en juni moet je daarvoor tussen de zeven en negen keer met zonsopgang in het veld staan. Meestal twee uurtjes. Om zeven, acht uur is het gebeurd met de ochtendzang. Je doet het namelijk grotendeels op gehoor. Een merel in een boom hoor je wel, maar zie je niet.´
´Over honderd dagen is het weer lente. Dan sta ik in de Onlanden en zie de zon boven de stad opkomen, soms in de mist. Fantastisch.´
´Maar als tien flamingo´s overvliegen in de Onlanden mag ik die niet meetellen, want die broeden niet. Daarom voer ik ook tellingen in op Live Atlas. Dat is een vrije vorm van Sovon Vogelonderzoek waar elke vogelaar aan mee kan doen. Je kan bij wijze van spreken op elke wandeling tellen zolang en over welke afstand je maar wilt. Ook die resultaten worden gebruikt voor onderzoek en voor de grote Vogelatlas van Nederland. Ik heb voor Live Atlas nu in 60 blokken van 1 bij 1 kilometer geteld, 50 daarvan liggen in de provincie Groningen.´
Het is niet alleen kommer en kwel
´Het tellen is een mooie manier om de conditie op peil te houden en de omgeving te leren kennen. Ik woon sinds september met mijn vriendin Suzanne in Sauwerd. We zijn meer van het zand dan van de klei. Een nul-op-de-meterwoning is op termijn ons streven. Het liefst in Noord-Drenthe, in de buurt van Roden, Vries. In de tussentijd fiets en wandel ik hier rond.´
Peter schrijft verhalen met een natuureducatief karakter en altijd met een kwinkslag en een persoonlijke noot. Deze verhaaltjes – altijd exact 500 woorden – staan al vijf jaar in wijkkrant De Lewenborger. ´Voor de maand december staat er één klaar met de titel De Laatste Keer. Ik bezin mij nog over een vervolg nu ik niet meer in de stad woon. Ondertussen schrijf ik in dezelfde formule over wat er bij vogelwerk op mijn pad komt. Ik kijk nog hoe ik hier verder iets mee kan doen.´
´Wie weet wordt dat ooit een boekwerkje waarin een snoer van Wad tot Stad loopt met daarin de kilometerblokken waar ik mijn vogeltellingen in vastleg als rode draad. Voor dit snoer van het Uithuizerwad – waar ik voor Natuurmonumenten tellingen doe – en de stad heb ik nog ruim twintig blokken te gaan.´