De kwekerij (met kijktuin) van Jan & Janneke aan het begin van de wereld

Een kwekerij met kijktuin aan de rand van Nederland waar tuinliefhebbers uit binnen- en buitenland op afkomen.

Jan Dijkstra en Janneke Kool runnen al 23 jaar kwekerij Aan de Dijk, zo´n 700 meter buiten Oudeschip, het dorpje aan het begin van de wereld, zoals Oudeschippers zeggen.

Een smal weggetje, de Dijkweg, met aan de ene kant de slapersdijk en aan de andere de kwekerij, een 30 are grote oase van groen en kleur in een uitgestrekt landschap.

´De kijktuin met varens, siergrassen, vaste planten en bamboe is een meerwaarde voor de kwekerij. Mensen kunnen ronddwalen en planten in de volwassen vorm zien. Een bezoek moet een beleving zijn´, zegt Jan.

Jan in gesprek met twee bezoekers.

Even later is hij in gesprek met een bezoeker en legt hem uit dat het geen wilde tuin is. ´Wij noemen het beheerste chaos. Bewust hebben we alles gecreëerd, maar toeval speelt ook een rol. Als planten toevallig ergens spontaan opkomen, halen we ze niet per definitie weg.´

In december 1999 verruilden Jan (65) en Janneke (60) de stad Groningen voor Oudeschip. ´We zochten een betaalbare plek waar we een kwekerij konden beginnen. Natuurlijk was het handiger geweest om dicht bij de stad te zitten. Dit stond te koop en konden wij financieel behappen. De zavelgrond hier is mooi meegenomen. Het is de beste grond die je kunt hebben.´

Jan & Janneke hebben in hun kijktuin onder meer beukenzuilen gecreëerd.

Wat ze kochten was een huis met bijgebouwen en een paardenweide. Al snel voltrok zich een metamorfose.

´In de beginjaren waren we gespecialiseerd in siergrassen. Inmiddels is gras slechts een onderdeel van ons assortiment. Vooral mensen in deze regio denken soms nog dat we alleen siergras verkopen en zijn verbaasd als ze bij ons komen. Op markten stond ik juist bekend om de kweker met de bijzondere, veelal uitheemse schaduwplanten.´

Jan is alle dagen op de kwekerij te vinden. Hij is gestopt met de verkoop op markten in binnen- en buitenland, de jaarlijkse Bloemetjesmarkt in Leeuwarden uitgezonderd.

Janneke werkt daarnaast drie dagen in Groningen op de kamerplantafdeling van een tuincentrum, al 32 jaar haar werkgever.

Janneke: ´Thuis doe ik vooral tuinonderhoud, Jan houdt zich bezig met het kweken en de inrichting van de tuin. Hij maakt daarnaast ook beplantingsplannen en tuinontwerpen voor klanten.´

Op advies van Janneke is er wat meer kleur in de tuin gekomen. En er staan een paar beelden. Jan heeft zich in coronatijd op het boetseren gestort.

Tijdens de pandemie beleefden ze trouwens de drukste jaren ooit. ´Iedereen leek met huis en tuin bezig.´

In Aan de Dijk zijn volgens Jan nog nooit zoveel gamma-uiltjes geweest als dit jaar. De trekvlinders zijn afkomstig uit het Middellandse Zeegebied.

Tuinclubs komen langs in Oudeschip. Vorige week nog een Fuchsiaclub uit Friesland met bijna vijftig liefhebbers die hun ogen uitkeken.

´Onze klanten komen overal vandaan: België, Frankrijk, Duitsland. Het zijn liefhebbers, op zoek naar bijzondere planten. Het grappige is dat vooral mensen uit de buurt Oudeschip erg ver weg vinden. Vorige week zei iemand uit Veendam dat nog. Diezelfde ochtend waren al mensen uit Brabant, Limburg en de Achterhoek bij ons geweest.´

Door het succes van de tuin is bij Jan het musiceren wat naar de achtergrond gedrongen. Hij speelt in diverse bands, op de sousafoon of trombone. Het bekendste is hij misschien wel van mobiel blaasorkest Koper&Co. Janneke zingt bij popkoor Songbird in Uithuizen.

De meestgestelde vraag aan de twee ondernemers is of ze aan de Dijkweg kunnen blijven. Door de uitbreidingsplannen van de Eemshaven dreigt de industrie immers een flink stuk dichterbij te komen.

Jan bij de rijstpapierplant. ´Dit is een erg hoog exemplaar. Ik grap weleens tegen mijn collega´s dat ik de grootste heb.´

´Wij weten nog niet precies wat er gaat gebeuren. We wachten af, het betekent wel onzekerheid. We willen hier graag blijven en gaan ervan uit dat dat ook gebeurt. We zetten hoog in op een brede groenstrook tussen de Eemshaven en Oudeschip.´

´Wat ons stoort is het geluid van de megawindmolens die op iets meer dan 500 meter van ons huis staan. Belachelijk dichtbij. Hoor maar, alsof er continu een helikopter vliegt.´

Maar ze moeten er niet aan denken om Oudeschip te verlaten. ´Het is hier verder heerlijk rustig. Vorige week waren we nog bij Arnhem, ook heel leuk hoor. Maar zodra we in de buurt van Oudeschip komen, denken we: wat een rust en ruimte! Heerlijk!´