De Jansens voelen zich thuis in Zweden

Arjan, Anniek, Gertina en Stijn met hun jonge labrador Donna. Zoon Jarno ontbreekt op de foto.

´We gaan, het is nú of nooit!´

Arjan (43) en Gertina (37) Jansen hakten de knoop door. Ze verkochten hun landbouwbedrijf in Kloosterburen en emigreerden een jaar geleden met hun drie kinderen naar Zweden. Zo´n 2 kilometer buiten het dorp Rydsgård, in het gehucht Villie, in Zuid-Zweden namen ze een melkveehouderij over. Gertina: ´Het bevalt ons super hier.´

Nederland missen? Mwah.

Gertina: ´Afgelopen maanden hebben we al zoveel mensen uit Kloosterburen en omgeving op visite gehad, meer dan daar in drie jaar op de koffie kwamen.´

Arjan: ´Met mensen die dicht bij ons staan, hebben we regelmatig contact. Je kunt met iedereen over de hele wereld appen en videobellen. Dat was vroeger heel anders.´

De laatste weken bivakkeert trouwens een Hogelandster gezin in een caravan op hun terrein. Over hen later meer…

In Kloosterburen had Arjan een gemengd bedrijf met zijn broer Theo. ´In Nederland zit alles op slot voor veehouders. Voor ons was dit het moment om te emigreren. Over vijf of tien jaar is het te laat. Voor ons hoeft het dan niet meer en de kinderen willen dan waarschijnlijk niet meer mee.´

Stijn voert het stiertje Appie in de jongveestal.

Waarom is het Zweden geworden? Gertina: ´We hebben weggestreept waar we niet heel wilden. In Duitsland heb je te maken met pachtcontracten, da´s lastig. Denemarken voelde niet goed. Toen we in Zweden kwam, waren we direct verkocht. Teruggaan naar Nederland vonden we vreselijk. En we waren eerder nooit in Zweden geweest.´

´In dit land zijn misschien nog wel meer regels dan in Nederland. Omdat hier veel meer ruimte is, word je er minder door beperkt. Zweden is qua oppervlakte elf keer zo groot en telt 7 miljoen inwoners minder.´

´We hebben in februari 2020, vlak voor corona uitbrak, een emigratiebeurs bezocht. Binnen twee weken zaten we in de auto naar Zweden. In december 2020 kwamen we met de vorige eigenaar mondeling tot een akkoord. Sinds vorig jaar juli zitten we hier.´

´Je slaat een pad in en weet dat het uiteindelijk goed komt, maar het was een onzekere en spannende tijd. Er was nog niets getekend omdat we maandenlang op onze persoonsnummers moesten wachten. Die heb je nodig voor alle formele zaken. Eind oktober hadden we ze eindelijk, in december namen we de boerderij over. Binnen anderhalve maand moesten we alles regelen.´

Ze wonen hemelsbreed op 10 kilometer van de Oostzee en een halfuurtje rijden van Malmö. Het is een heuvelachtig gebied met hier en daar een dorp en vooral veel gehuchten. Ietsje naar het noorden zijn meren en bossen. De gemeente Skurup telt drie veehouderijbedrijven. ´Er zitten weinig melkveehouders in deze hoek´, zegt Arjan.

De koeien – Holsteiners – namen ze over van de vorige eigenaar. Sinds maart nemen drie robots het melken voor hun rekening.

´De vorige eigenaar had drie medewerkers fulltime in dienst. Wij hebben direct de keuze gemaakt voor drie robots. We kunnen maximaal 180 koeien houden en met één parttime medewerker volstaan. We bouwen momenteel een aparte robotruimte en verlengen de melkveestal.´

Arjan in de robotruimte in wording, waar ook plaats is voor een eventuele vierde robot.

De dieren gaan ´s middags naar buiten. Weidegang is verplicht in Zweden. Dieren en kinderen zijn heilig in Zweden, zeggen Arjan en Gertina. Een deel van hun 175 hectare grond is bestemd voor de verbouw van krachtvoer voor hun dieren: mais, veldbonen, gras en gerst.

De Zweedse taal zijn Arjan en Gertina nog niet machtig. Stijn (14), Jarno (12) en Anniek (9) spreken het daarentegen bijna vloeiend. ´De kinderen leerden dat heel snel. Op school hebben ze een aparte docent die hun Zweeds leert en ze worden begeleid door een Nederlandse docent. Anniek mocht na een maand al geen Engels meer praten, zo goed ging het.´

Arjan kijkt uit over zijn land.

´Wij doen alles nog in het Engels. De Zweden schakelen direct over op Engels als ze merken dat je hun taal niet verstaat. We konden een cursus op school volgen, maar daarvoor moesten we elke ochtend aanwezig zijn. Dat is niet te combineren met ons bedrijf.´

Arjan: ´Onze enige medewerker had een andere baan gevonden en we molken nog in de melkstal in afwachting van de levering van de robots. Gertina molk toen 6 uur per dag en moest tussendoor alle andere zaken regelen. Natuurlijk willen we de taal leren. Een docent voor één of twee avonden in de week zou ons goed passen.´

Het klimaat is door de invloed van de Oostzee vergelijkbaar met Nederland. ´We hebben één keer sneeuw gehad afgelopen winter, toevallig met kerst. Gemiddeld is het ´s winters 1 graad kouder dan in Kloosterburen. Eén dag was het min 7.´

´Hogerop is het wel koud hoor. Een uurtje noordwaarts was het begin dit jaar -18. Bij de veearts die eerder 10 kilometer hogerop was geweest, lag een pak sneeuw op de auto terwijl hier geen vlokje lag. In de winter is het iets minder lang licht, in de zomer iets langer. Het voorjaar begint hier een kleine twee weken later.´

Voorlopig is er werk genoeg. Behalve de dagelijkse bedrijfsvoering zijn er plannen om op termijn een nieuw huis te bouwen op de heuvel waar nog de oude melkveestal staat.

´Ons huis is oud, het is behelpen. Maar eerst moeten we alles op orde brengen waarmee we ons geld verdienen, da´s simpel zat. Het erf hebben we inmiddels opgeruimd en gaan we voorzien van betonverharding. ´s Winters is het hier één laag blubber, dat werkt niet prettig.´

Een koe wacht op haar beurt om gemolken te worden door een van de drie Lely-robots.

De kans is groot dat Jarno en Stijn het bedrijf later overnemen. Ze tonen beiden grote interesse in het boerenbestaan. Dochter Anniek ziet er op dit moment niets in. ´Boer zijn betekent veel te hard werken, zegt ze. Zul je zien dat ze later met een boer thuiskomt´, zegt Arjan lachend.

Terug naar de caravan op het erf. Die blijkt het tijdelijke domein van George (37), Linda (38) en Joris (6) Jansen met hun drie honden. Ze hebben hun varkensbedrijf aan de Warffumerweg in Rasquert verkocht en zien hun toekomst eveneens in Zweden.

Linda, George en Joris met hun drie boerenfoxen.

Linda: ´We zijn op zoek naar een veehouderijbedrijf dat we kunnen overnemen. Wat het wordt weten we niet, vanmorgen hebben we nog bij een schapenboer gekeken. Van de varkens hebben we definitief afscheid genomen. Die markt is te wisselvallig, de eisen zijn buitensporig hoog en tegen de veel te lage prijs valt niet te produceren.´

´De Zweden waarderen boeren. Hier gelden veel regels, maar die zijn vooral op het dierenwelzijn gericht.´

Met hun enthousiaste verhalen hebben neef Arjan en Gertina hun een extra zetje gegeven om te emigreren naar Scandinavië.

George: ´Dat zij de mogelijkheid bieden om hier in de zomer met de caravan te staan, is fantastisch. We zijn nu nog vakantiegangers en zijn de procedure opgestart om in Zweden te mogen wonen. Het wachten is op onze persoonsnummers. Wij gaan zien wat de toekomst ons brengt.´